De verschillen tussen Brainspotting en EMDR

Wat zijn nou de grootste verschillen tussen Brainspotting en EMDR? Twee therapievormen die zich richten op traumaverwerking en die vaak met elkaar worden vergeleken. In deze blog vertel ik kort over beide therapieën, de grootste verschillen en waarom mijn voorkeur uitgaat naar het werken met Brainspotting.

Wat is EMDR?
EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Tegenwoordig een bekende methode waar veel therapeuten mee werken als het gaat om traumaverwerking. Middels oogbewegingen of geluiden koppel je als het ware de sterke emoties los van de schokkende ervaring(en) die je hebt meegemaakt (=desensitization), om vervolgens de traumatische ervaring alsnog te kunnen verwerken (=reprocessing). Het is met recht een succesvolle therapievorm en omarmd door de moderne, reguliere gezondheidszorg.

Wat is Brainspotting?
Brainspotting is een zogenaamde Brain based therapie en ‘toevalligerwijs’ ontdekt door dr. David Grand, een Amerikaanse psychotherapeut die jarenlang met EMDR heeft gewerkt. Tijdens een van zijn sessies met een cliënt, merkte hij dat zij ineens haar blik op een vast punt in de ruimte vasthield, terwijl ze over een gebeurtenis vertelde. Hij besloot zijn vinger op dit punt vast te houden, zodat ze hiernaar kon blijven kijken. Er kwamen nu allerlei emoties en herinneringen bij haar naar boven, waar ze zich nooit eerder van bewust was en die ze nu aan het verwerken was.

Dit gefixeerde oogpunt noemen we in Brainspotting de Brainspot en dient als het ware als ‘de ingang’ naar het onderbewuste deel van onze hersenen, waar onverwerkte, impactvolle gebeurtenissen liggen opgeslagen.

Net als EMDR is het een zeer krachtige en succesvolle methode, waar steeds meer gerenommeerde psychotherapeuten en psychologen graag mee werken. Echter bestaat Brainspotting minder lang dan EMDR, waardoor er minder wetenschappelijk onderzoek beschikbaar is en waardoor het minder bekend is binnen de reguliere zorg.

Techniek versus flow
De kracht van EMDR zit hem eigenlijk wel een beetje in de techniek. Je volgt als cliënt een bepaalde beweging of stimuli, waarmee je de emotie loskoppelt van de gebeurtenis. Dit gaat heel stapsgewijs en je stapt vaak weer ín het trauma: waar was je, wat zie je, wat ruik je, wat proef je, wat voel je? De therapeut stelt regelmatig vragen. Samen doorloop je zo de blokkade, waardoor het trauma zijn kracht verliest en verdwijnt.

De techniek achter Brainspotting is een stuk eenvoudiger. Simpel gezegd ga je als cliënt zitten, zet de speciaal ontwikkelde muziek op, geeft aan waar je mee zit en kijkt vervolgens naar een punt in de ruimte. De rest gaat eigenlijk vanzelf. Er hoeft tijdens het Brainspotten niet eens gesproken te worden! Heel praktisch, als je het moeilijk vindt om over een bepaalde gebeurtenis te praten of als je geen woorden kan geven aan wat je voelt (of het gewoonweg niet weet). Voor veel cliënten lijkt het dan ook zó simpel, dat ze zich hardop vragen of het wel echt werkt…

Brainspotting is zijn
Dus zonder veel interventie, zonder veel te praten, toch je trauma’s verwerken. Je angsten overwinnen. Je negatieve gedachten loslaten. Dat is de kracht van Brainspotting. Erop vertrouwen dat jouw lichaam, jouw onderbewustzijn, précies weet waar de blokkades liggen. Précies weet welke gebeurtenissen gekoppeld zijn aan welke klachten en ongewenste gedragingen. En précies weet wat het moet doen om deze blokkades te verwerken.

Hiervoor hoef je er alleen maar te zijn. Je open te stellen. Te laten komen wat er naar voren komt. Er gebeurt namelijk niks wat jij niet kan dragen op dat moment. Er dient zich alleen maar aan, wat op dat moment aangekeken kan worden. Er wordt niks geforceerd. Niks opgeroepen. Niks gestuurd.

Bij EMDR ligt dat iets anders. Daar ga je vaak heel bewust naar het trauma toe. Je zoekt het op. Je duikt er als het ware weer in. En als het lukt om daar doorheen te bewegen met de hulp van de therapeut, worden natuurlijk ook met deze methode blokkades verwerkt en opgelost. Het is alleen een stuk directer en doordat je het stap voor stap doorloopt, voelt het waarschijnlijk ook wat tastbaarder.

De rol van de therapeut
Als Brainspotting therapeut bied je een stabiele omgeving waar het proces zich kan ontvouwen. Door helemaal aanwezig te zijn bij de cliënt ontstaat er een soort afstemming, een verbinding tussen therapeut en cliënt, waardoor jouw onderbewustzijn weet dat er genoeg ruimte en stabiliteit is om de traumatische ervaring te verwerken.

De gebeurtenis die vastzit mag nu uit de fight, flight, freeze modus gehaald worden en worden losgelaten. De therapeut zegt tijdens het Brainspotten dan ook zo min mogelijk, om dit interne, onderbewuste proces, minimaal te verstoren.

Zoals eerder beschreven is de rol van de therapeut bij EMDR een stuk actiever. Er wordt meer gesproken en wat meer gestuurd.

De cliënt heeft de leiding
Bij Brainspotting bepaal jij als cliënt wat er gebeurt. Jij brengt het onderwerp in waar je tijdens de sessie op wil Brainspotten. Een volgende keer evalueer je met elkaar hoe het je is vergaan, maar je gaat niet ‘verder waar je de vorige keer gebleven was’. In plaats daarvan geef je gewoon weer opnieuw aan waar je het over wil hebben: hetzelfde onderwerp, of iets anders.

Jij bepaalt of je je tijdens het Brainspotten wil uitspreken, of dat je het proces liever in stilte ervaart. Je bent niet onder hypnose en je hoeft angsten of bepaalde gebeurtenissen niet te herbeleven. Dit maakt Brainspotting zachter, meer in flow en voor sommige mensen wat laagdrempeliger dan EMDR. Aan de andere kant is Brainspotting misschien minder concreet en daardoor minder goed te begrijpen: ‘Ik hoef in feite alleen maar naar een bepaalde plek te kijken?’ Kortom, zoals bij alle therapievormen en therapeuten moet het je aanspreken, moet er een klik zijn.

Toch vraag je je nu misschien af, wat is er nou beter?
Beide technieken zijn zeer effectief bij het verwerken van traumatische gebeurtenissen. En zoals bij heel veel zaken in het leven, is het heel persoonlijk om te bepalen welke therapie het beste bij jou past.

Als therapeut heb ik ervoor gekozen om met Brainspotting te werken, omdat ik het elke keer weer prachtig vind om te zien wat ons lichaam zélf op kan lossen. Daar is eigenlijk heel weinig sturing voor nodig. Alleen het aanwezig zijn van een ander en daarmee het proces dus niet alleen hoeven te doorstaan, maakt dat er heel veel mag ontstaan. En het mooie is: iedereen kan het! Zelfs kinderen kunnen heel goed Brainspotten. Dat zegt ons dus, dat ons lichaam weet hoe het moet. Je hoeft er alleen maar op te vertrouwen!

Benieuwd naar de ervaring van een andere therapeut? In zijn Innerlijk Leven podcast legt Dirk Jan Versluis, psycholoog en executive coach, ook nog eens de verschillen uit tussen EMDR en Brainspotting: Innerlijk leven podcast: de verschillen tussen EMDR en Brainspotting