Waarom zijn wij toch zo goed in piekeren? En waarom doen we het zo veel? Gék kun je ervan worden! En dat terwijl we er eigenlijk helemaal niks mee opschieten.
Piekeren is eigenlijk niks meer dan het proberen te anticiperen op iets wat komen gaat, of het vast blijven zitten in een gebeurtenis die al is geweest.
Herkenbare situaties?
Je ligt in bed en steeds weer opnieuw zie je voor je hoe jij dichtklapt op je werk, terwijl je eigenlijk iets had willen zeggen. Of je zakt weg in spijt dat je niet bent afgestapt op die leuke man op dat feestje. En waarom heb je toch in godsnaam dit huis gekocht, als je van tevoren al twijfels had? Had je maar…
Poeh en dan het doemdenken…ook daar kunnen we heeelemaal in opgaan… De ‘wat als’ scenario’s: Wat als hij nee zeg, wat als ik te laat kom, wat als ik die baan niet krijg.
Of de ‘nooit’ gedachten, die zijn ook zo heerlijk productief: Dat gaat me toch nooit lukken, ik krijg die baan toch nooit, die auto kan ik nooit betalen, ik krijg vast nooit een relatie…
Piekeren = overleven
Je herkent bovenstaande voorbeelden vast en zeker. Want we doen het allemaal. Dat komt omdat, op het moment dat iets buiten onze comfort zone is, ons brein ons gaat proberen te beschermen met deze (ontzettend ‘behulpzame’) gedachten.
En als we daar zo liggen (want tja, vaak in bed), wéten we wel dat we er niks mee opschieten. Dat het helemaal niet helpt. En dat we er geen conrole over hebben hoe iets verloopt of is verlopen. Maar op de een of andere manier is het ook erg lastig om er dan mee te stoppen.
En dit is het punt dat ons lichaam het overneemt. Want ons lichaam voelt zich het meest veilig, als het denkt controle te hebben.
Al die gedachten bereiken natuurlijk precies het tegenovergestelde en ons overlevingsmechanisme (in ons zenuwstelsel) wordt getriggert. Daarom brengt piekeren ook zo’n vervelend en onrustig gevoel met zich mee.
Pas wanneer ons lichaam zich weer veilig voelt, kun je het piekeren loslaten en weer ontspannen. Dat is dus een iets andere benadering dan veel mensen proberen, door te willen stoppen met denken :-).
Mensen versus dieren
Mensen zijn het enige soort op Aarde, wat het overlevingsmechanisme door middel van gedachten over het verleden en over de toekomst (onbewust) kan activeren.
Want in feite hebben dieren precies hetzelfde overlevingsmechanisme als wij: vechten, vluchten, bevriezen. Het verschil is echter dat bij dieren dit mechanisme enkel aan gaat, wanneer er daadwerkelijk gevaar ís.
Wanneer een antilope bijvoorbeeld lekker aan het grazen is en er springt plots een luipaard uit de bosjes, reageert zijn mechanisme DIRECT: kan ik nog vluchten, of moet ik me dood houden (bevriezen)? Dit gebeurt uiteraard in een split second. Als de antilope het overleeft en het gevaar is geweken, raakt zijn lichaam ook direct weer uit die overlevingsstand en gaat het verder met grazen.
De antilope denkt hier vervolgens niet meer aan terug: ‘moet ik hier nog wel grazen, want de vorige keer kwam er ineens een luipaard tevoorschijn’ of ‘ik ben hier wel aan het grazen, maar wat nou als er straks weer een luipaard uit de bosjes springt’. De antilope doet dus gewoon weer lekker zijn ding en is niet meer continu alert op gevaar.
Soms piekeren of áltijd piekeren?
Iedereen piekert dus wel eens. En met piekeren activeer je jouw overlevingsmechanisme. Dit vindt plaats in ons onderbewustzijn en gaat helemaal automatisch. Het piekeren en zorgen maken over de toekomst en het verleden is iets wat ons onderscheid van dieren en wat helemaal niet in ons beste belang is.
En natuurlijk maak je je wel eens druk. Zeker als iets belangrijk voor je is, is het helemaal niet gek dat het je bezighoudt.
Maar lees je dit nou en merk je dat het bij jou niet incidenteel is dat je ligt te piekeren, maar eigenlijk elke avond (of misschien zelfs wel de hele dag door), dan is er mogelijk meer aan de hand. De kans is dan zeer aanwezig dat jouw lichaam vastzit in standje overleven.
Zit jij vast in een negatieve gedachtencyclus en standje overleven?
Herken jij je in het volgende?
- Je slaapt slecht en onrustig, komt moeilijk in slaap of je wordt veel wakker.
- Je maakt je vaak druk over het ‘onbekende’: je bent ergens nog nooit geweest, je kent de mensen niet, je weet niet wat je kunt verwachten… hier ga je over malen.
- Je vindt het lastig om positieve scenario’s voor te stellen, vaak lopen dingen in jouw gedachten slecht af en deze gedachten heb je eigenlijk over van alles. Als het dan inderdaad een negatieve ervaring was, denk je “zie je nou wel”, maar als het meeviel, valt dat je eigenlijk niet op.
Realiseer je dan dat dit automatisch en onbewust gebeurt. Jouw lichaam gaat in feite onbewust op zoek naar bevestiging van de angst en onzekerheid – je wordt als het ware blind voor een andere uitkomst of emotie.
Uit de overlevingsstand en loskomen van piekergedachten
Waar het met piekeren lijkt alsof het in je hoofd gebeurt, gebeurt het dus eigenlijk in je lijf. Stress, angst, trauma zit in ons LIJF. Ons HOOFD probeert er een betekenis aan te geven. Een betekenis gebaseerd op ervaringen uit het verleden, die vaak helemaal niet waar en relevant zijn.
Herken jij jezelf in bovenstaande vragen en heb je het idee dat jij hier ook in vastzit? Probeer dan eens oefeningen die helpen jouw lijf weer uit de overlevingsstand te halen, of zoek hulp bij een professional die jou hierbij op een dieper niveau kan helpen loslaten.
Stoppen met piekeren begint in je lijf, niet in je hoofd.
Oefeningen die jou kunnen helpen:
- Kalmeer jouw zenuwstelsel
- Box breathing oefening
- Gratis eBook met 10 verschillende ontspanningsoefeningen
Wil je hier meer over weten of verder in gesprek over hoe ik je hiermee verder kan helpen? Vul dan jouw gegevens in via het contactformulier.
0 reacties